Łeba nad morzem oraz inne miejscowości

Dzieje Polityczne Plemienia Wolinian w X-XI w.

27 sierpnia 2013r.

DZIEJE POLITYCZNE PLEMIENIA WOLINIAN W X-XI W. O autonomii Wolinian mówią źródła pisane omawiaiace wvnadki z roku 967, kiedy Wolinianie i Wieleci za namową^wantuZzego Wichmana prowadzą walkę z Mieszkiem I. W roku 1007 wysyłają również własnych posłow na dwór cesarski (Thietmar). Dyskutowana przez historyków przynależność Wolinian do Pomorzan lub organizacji wieleckiej nie da się dokładnie wyjaśnić. Niektóre fakty przemawiają jednak za ich samodzielnością, co nie wykluczało istnienia luźnych zwiaz-ków, częściej z Wieletami niż z innymi Pomorzanami. Pewnym na to dowodem mogą być urządzenia obronne, daleko silniejsze od wschodu niż od zachodu. Wzmocnienie granicy zachodniej należy wiązać wyłącznie z bezpieczeństwem żeglugi. Walka o zachowanie autonomii występuje wyraźnie w okresie ekspansji książąt pomorskich w XII wieku. Należy się liczyć z czasowym opanowaniem wyspy przez wczesno-feudalne państwo polskie za czasów Mieszka I. O panowaniu polskim nad ujściem Odry możemy wnioskować na podstawie dokumentu obla-cyjnego Mieszka I zw. Dagome iudexgdzie mamy opis granic Polski, począwszy od morza (longum mare). Dążność pierwszych Piastów do zawładnięcia ujściem Odry jest zrozumiała z przyczyn polityczno-gospodarczych. Posiadanie Wolina stwarzało pełne możliwości wymiany z północną i zachodnią Europą. Zaplecze gospodarcze Wolina w tym czasie stanowiły obszary w dorzeczu Odry i Warty, a ściślej mówiąc, tereny tworzącej się państwowości polskiej. Związki gospodarcze delty Odry z tymi ziemiami są poświadczone w źródłach archeologicznych. Dowodem tego są monety z X wieku, tzw. półbrakteaty (monety stemplowane z jednej strony) z Haithabu, które znajdowano na wyżej omawianym obszarze. W zamian za monetę i inne wyroby importowane wywożono z terenów polskich przede wszystkim futra. Zaplecze to odgrywało w handlu dalekosiężnym Wolina bardzo ważną rolę, z kolei zaś opanowanie tego miasta przez tworzący się polski organizm państwowy stwarzało dogodne warunki dla rozwoju gospodarczego ziem w dorzeczu Warty. Perspektywa zysków, jakie można było czerpać z faktu posiadania Wolina, powodowała częste najazdy Wikingów i obcych wielmożów. Zbrojne napady były również przedsiębrane w formie akcji odwetow, u za napady pirackie Słowian pomorskich. 13. USTRÓJ WOLINA W OKRESIE WCZESNOFEUDALNEGO PAŃSTWA POMORSKIEGO Na przełomie XI i XII wieku kształtuje się feudalne państwo pomorskie które rozszerza się w kierunku zachodnim, zagarniając pod swą władzę mniejsze jednostki terytorialne. Ośrodkiem organizującego sie państwa według wszelkiego prawdopodobieństwa był Kołobrzeg Na początku wieku XII siedzibą książęcą jest już Kamień. Wynikałoby z tego, ze część terytorium Wolinian, Kamień wraz z okolica została zagarnięta przez księcia pomorskiego. Osiedle to, którego początki możemy odnieść przypuszczalnie do wieku IX, przekształca się w ośrodek miejski konkurujący z Wolinem. Utrata tej części najbliższego zaplecza, nadającego się doskonale do gospodarki hodowlanej, odbiła się nieko- Wolin-największe miasto Siowjg^c^ zachodniej rstnie na gospodarce Wolina (podczas najazdów duńskich w drugiei r1 wie XII wieku, jak podaje Saxo, zabierano stąd stada bydła) 3 Co!* zachowując nadal autonomię uznaje jednak w pewnym stopniu Zzą księcia pomorskiego. W mieście znajduje sią dom księcia WarSawa z aZYlU' r;rTJąCY kaŻdemU Pływającemu w nim etr^lność. Wpływ władzy książęcej na rządy miasta jest jednak So powierzchowny, o czym świadczy fakt, że biskup Otto wraz ze loią świtą został w Wolinie zbrojnie napadnięty i wypędzony, mimo działał z polecenia księcia. 12Wspomniani już autorzy, opisujący dzieje wyprawy misyjnej z lat , 104—-1128, dają dość dokładny obraz stosunków społeczno-gospodarczych panujących w Wolinie w XII wieku. Władzę w mieście i okolicy nrawowała starszyzna miejska (seniores plebis, primores). W skad jej Schodzili miejscowi wielmoże, ciągnący zyski z handlu i korsarstwa, oraz kupcy. Plebs tworzyli prawdopodobnie rzemieślnicy, rybacy i powstała biedota. Starszyzna posiadająca duże wyrobienie polityczne dzierżyła w swych rękach losy miasta i decydowała o wszystkich sprawach gospodarczych. Jej własnością były okoliczne pola uprawne, niektórzy jej przedstawiciele posiadali statki, jak np. Niedamir (według żywotów Ottona Bamberskiego), który wypożyczył biskupowi Ottonowi trzy statki na przejazd do Szczecina. ' Wolin posiadał charakterystyczne cechy ustroju republikańskiego. Istniejące jednak stosunki produkcyjne przemawiają za tym, iż był on republiką wczesnofeudalną42, co należy odnieść i do okresu poprzedniego. O poważnych różnicach społecznych i daleko zaawansowanym podziale pracy świadczą prócz źródeł pisanych źródła archeologiczne. Widzimy np. poważne różnice zachodzące między ludnością miasta i przedmieścia. W mieście zamieszkałym przez kupców, wielmożów oraz rzemieślników spotykamy solidnie pobudowane domy, duże ilości przedmiotów importowanych, drogocenne wyroby rzemieślnicze. Natomiast na przedmieściu zabytki importowane i cenniejsze wyroby należą do rzadkości. Podobne różnice są widoczne w konsumpcji. W mieście spotykamy duże ilości wszystkich gatunków zboża oraz więcej niż dawniej kości zwierzęcych. Na przedmieściu ze zbóż dominuje proso, a prócz kości zwierząt (hodowlanych i łownych) występują większe ilości łusek i ości rybich. Mimo przypadkowości zachowanych materiałów różnice te są powtarzalne i dosyć duże, co pozwala wnioskować, iż odzwierciedlają one w pewnym przybliżeniu zróżnicowanie społeczne tych dwóch części miasta. BUDOWLE SAKRALNE WOLINA Wolin był jednym z najważniejszych ośrodków " morzu. Od biografów Św. Ottona Po- tyma pogańska (Mnich z Prufeningen) na wzliesLiu nami, do którego prowadziło tylko fc" dyne przejście przez most. Opierając się na tej wiadomości, jesteśmy skłonni umiejscowić tę budowlę sakralną w południowej części miasta, gdzie !najdUje Się wzniesienie otoczone i ^TW bagnami, dziś częściowo osuszonymi W czasie przyboru okolicę pokrywała Sfi3ttn W? ' Zamyka^c dost