Łeba nad morzem oraz inne miejscowości

Stocznie w Gdańsku i Gdyni

03 października 2011r.

Na Pomorzu Gdańskim pracuje szereg zakładów stoczniowych, budujących lub remontujących statki towarowe, rybackie, pasażerskie dla żeglugi przybrzeżnej, jachty i wiele innych typów jednostek pływających. Największy ośrodek budownictwa okrętowego znajduje się w Gdańsku, gdzie pracuje Stocznia Gdańska im. Lenina, Stocznia Północna im. Bohaterów Westerplatte, Stocznia Remontowa ńa Ostrowie, Stocznia Remontowa "Radunia", Stocznia "Wisła" i Stocznia Jachtowa im. Conrada Korzeniowskiego. W Gdyni czynna jest stocznia im. Komuny Paryskiej, Gdyńska Stocznia Remontowa "Nauta", Stocznia Marynarki Wojennej im. Dąbrowszczaków, w Tczewie Stocznia Rzeczna, a w portach rybackich warsztaty remontujące kutry i łodzie. Szkutnictwo czyli budownictwo drewnianych jednostek pływających sięga na Pomorzu Gdańskim wczesnego średniowiecza. Okazy pięknych łodzi słowiańskich odkopano w Oruni i wielu innych miejscowościach pomorskich. Statki budowano niegdyś w Gdańsku, a w Pucku czynne byty stocznie w XVI i XVII w., zorganizowane na polecenie królów polskich. W Gdyni już w -1488 r. zbudowany został statek dla gdańskiego armatora, a kutry i łodzie rybackie konstruowano w wielu wsiach rybackich na wybrzeżu. Najstarszym spośród istniejących zakładów, produkujących pojazdy wodne jest Stocznia Gdańska im. Lenina. Zaczątkiem było przedsiębiorstwo niemieckie, założone w 1844 r. na terenie położonym nad Wisłą, należącym w średniowieczu do krzyżackiego Młodego Miasta. Od 1850 r. budowano na tym miejscu okręty wojenne dla Prus, a od 1871 r. zakłady nosiły nazwę Kaiserliche Werft, czyli Stocznia Cesarska. W 1889 r. zbudowana została obok stocznia Schichaua. W okresie międzywojennym Stocznia Cesarska przeszła w ręce międzynarodowej spółki, w której Polska miała 20 proc. udziału. Już wtedy nazywano ją Stocznią Gdańską. Podczas ostatniej wojny obydwie stocznie uległy zniszczeniu, a ich wyposażenie zostało wywiezione lub uszkodzone. Niebawem po zakończeniu działań wojennych rozpoczęto odbudowę tych zakładów. Początkowo byty to: Stocznia nr 1 i Stocznia nr 2, ale już w 1947 r. połączono je i nazwano Stocznią Gdańską. Produkcję rozpoczęto w 1946 r. serią barek, a w 1947 r. podjęto budowę kutrów stalowych. Stępkę pod pierwszy statek pełnomorski o nośności 2540 ton, znany rudowęglowiec "Sołdek", położono 3 IV 1948 r. Zwodowano go w listopadzie tego roku, oddano zaś do eksploatacji 21 X 1949 r. Po 19 latach, w dniu 2911977 r. odbyło się wodowanie statku "Cordillera Express" o nośności 23 tys. ton, w którym zawarta była dwumilionowa tona produkcji Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Nazwę tę nadano zakładowi w 1967 r. z okazji 50 rocznicy rewolucji październikowej. Stocznia ta jest przodującym w kraju (pod względem wartości produkcji i jej zróżnicowania) zakładem budowy okrętów i należy do największych w świecie. Dostarcza ona krajowi i na eksport masowce i różnorodne drobnicowce, chłodniowce, drewnowce, kontenerowce, wiele typów statków rybackich, w tym supernowoczesne statki przetwórnie. Stocznia Gdańska wysunęła się na pierwsze miejsce w świecie pośród stoczni produkujących bazy rybackie. Po 1975 r. wybudowała 62 takie bazy (dla armatorów polskich i radzieckich) o łącznej nośności 1174 tys. ton. W 1978 r. przystąpiono do budowy uniwersalnej bazy-konserwiarni do produkcji szerokiego asortymentu konsen.v rybnych. Jej warsztaty przetwórcze mieszczą się na dwu pokładach; przerabiać się będzie w nich 380 ton ryb na dobę. Na statku czynna będzie wytwórnia lodu, produkująca 20 ton, a własne wyparowniki dostarczać będą 350 ton wody słodkiej na dobę. Równie wielką, a może nawet większą sławą jak Stocznia Gdańska cieszy się Stocznia Gdyńska im. Komuny Paryskiej, nazywana popularnie "Komuną", a jej pracownicy "Komunarda-mi". Wyrosła ona na bazie przedwojennego zakładu stoczniowego. Ówczesna Stocznia Gdyńska powstała na przełomie 1927/1928 r. jako spółka akcyjna, w miejscu obecnej Stoczni Remontowej "Nauta". Większość udziałów w tej spółce (76 proc.) dostała się w posiadanie konkurencyjnej i wrogiej Gdyni Stoczni Gdańskiej, która doprowadziła w 1936 r. do likwidacji gdyńskiego przedsiębiorstwa. Staraniem Franciszka Sokoła, komisarza rządu w Gdyni, doszło do utworzenia nowej spółki i uchylenia w dniu 28II 1937 r. likwidacji stoczni. Nowa Stocznia Gdyńska zbudowana została na części terenu zajmowanego obecnie przez "Komunę". W ciągu dwu lat swego istnienia Stocznia Gdyńska, zatrudniająca w 1939 r. około 400 pracowników, wyprodukowała pogłębiarkę dla Warszawy, motorowy statek rybacki "Birkut" dla MIR w Gdyni, a rozpoczęła budowę "Olzy" - parowca pasażerskiego o nośności 1250 ton dla "Żeglugi Polskiej" w Gdyni oraz stalowego lugra motorowego do połowu śledzi. W okresie okupacji nastąpiła rozbudowa stoczni dla potrzeb Krigsmarine. Pod koniec wojny zatrudniała ona około 7 tys. pracowników. Nalotem alianckim w nocy z 18/19 grudnia 1944 r. zamieniona została w gruzy. Odbudowany po 1945 r. zakład zatrudniał w początkach 1948 r. około 1330 osób. Naprawiano w nim i montowano samochody, wyrabiano siekiery i remontowano statki. Dano mu nazwę "Stocznia nr 13", ale już w 1947 r. nastąpiła restytucja przedwojennego miana. Produkcję statków zapoczątkowało położenie 30 IV 1951 r. stępki pod drobnicowiec motorowy "Melitopol", przeznaczony dla Związku Radzieckiego. Za serią tych statków poszła budowa trawlerów, holowników, chłodniowców i innych małych jednostek. Dopiero w roku 1962 zaczęto budowę dużych statków, dzięki wielkiemu skokowi w rozbudowie stoczni, jakim było wybudowanie dużego ośrodka kadłubowego. Jest to wielki kompleks placów, hal powiązanych z suchym dokiem o wymiarach 40 x 240 m i 8 m głębokości. Zmontowane części statku o ciężarze do 500 ton przenosi suwnica bramowa, mniejsze - trzy inne dźwigi. W ośrodku tym zaczęto budować duże statki, m.in. masowce o nośności 55 tys. ton, a następnie statki kombinowane - ropo-rudo-masowce o nośności 105 tys. ton. W 1977 r. wzbogaciła się "Komuna" o nowy ośrodek kadłubowy z suchym dokiem 380 m długim i 70 m szerokim i suwnicą o udźwigu 900 ton. Mogą tu być budowane statki o nośności do 400 tys. ton, a więc największe, jakie wpływają na Bałtyk. W Stoczni Gdyńskiej wyprodukowano do końca 1977 r. 373 statki o nośności 2785 tys. ton. Z tej liczby 277 pływa pod obcą, głównie radziecką banderą. W samym 1977 r. wyprodukowano 12 lednostek o nośności 328 750 ton. "Komuna" jest najnowocześniejszą stocznią polską. Pracuje w niej okoto 10 tys. osób, w tym dziesiątki inżynierów, wybitnych fachowców. Do importerów statków z "Komuny" należy mocarstwo w dziedzinie produkcji okrętowej - Norwegia, a także Anglia, Francja,RFN i Związek Radziecki. Stocznie, zarówno Gdańska i Gdyńska, a także Szczecińska produkują we współpracy z około tysiącem różnych zakładów przemysłowych z całego kraju, co oznacza zatrudnienie setek tysięcy ludzi w produkcji stoczniowej, która stała się dzięki temu jedną z najważniejszych dziedzin przemysłu narodowego. Ostatnio krajobraz Stoczni Gdańskiej i "Komuny" wzbogacił się pomnikami dla uczczenia stoczniowców poległych w grudniu 19701.