Łeba nad morzem oraz inne miejscowości

Pomorze Gdańskie

02 października 2011r.

Region historyczny o nazwie Pomorze Gdańskie zaliczany bywa przez wielu znawców do najciekawszych pod względem krajoznawczym obszarów naszego kraju. Mniemanie to potwierdzane jest corocznie napływem milionów wczasowiczów i turystów z kraju i zagranicy. Przybyszów z głębi Polski przyciąga i fascynuje przede wszystkim morze, z takimi jego atrakcjami, jak plaże, porty handlowe i rybackie, stocznie oraz flota, a także krajobraz i przyroda nadmorska. Potężnymi magnesami są również miasta pomorskie z prastarym Gdańskiem na czele, owiane aureolą bohaterstwa Westerplatte, wypełnione dziełami sztuki i pamiątkami polskości dawne opactwa cystersów w Oliwie i Pelplinie, czy poklasztorny zespół zabytkowy kartuski w Kartuzach. Każdego bez wyjątku wabi uroczy i jedyny w swej atmosferze odwiecznego "kurortu" Sopot, oferujący gościom najdłuższy w Europie deptak ponad falami morskimi, czyli molo, imprezy w słynnej Operze Leśnej itp. Zagranicznych gości, których setki tysięcy przybywa na Wybrzeże Gdańskie w sezonie letnim, zachwycają najbardziej wspaniałe zabytki Gdańska, zaliczane do najświetniejszych klejnotów w skarbcu sztuki europejskiej. Gdańsk-Gdynia są dla nich bramą wypadową na teren Polski, a także do krajów środkowej Europy, głównie Czech, Węgier i Austrii. Przez tę bramę również udają się do swoich rodzinnych miejscowości wszyscy uczestnicy wycieczek polonijnych, przybywający do portu gdyńskiego naszym transatlantykiem "Stefan Batory". Miłośników przyrody i piękna krajobrazowego przyciąga niepowtarzalne w swej urodzie i malowniczości Pojezierze Kaszubskie, a szczególnie słynne z urody okolice Kartuz, Kościerzyny, Chojnic, Bytowa, Człuchowa i Starogardu Gdańskiego - stolicy Kociewia. Prześliczne, rozlewające się pośród zalesionych wzniesień morenowych jeziora kaszubskie oraz kręte i bystre rzeki i potoki są prawdziwym rajem wodniaków. Każde niemal jezioro gości na swych brzegach ośrodki wypoczynkowe zakładów i instytucji z różnych miast polskich. Prócz Gdańska każde niemal miasto na Pomorzu Gdańskim chlubi się bogatymi w wydarzenia historyczne dziejami i posiadaniem interesujących zabytków architektury sakralnej i obronnej z czasów średniowiecznych oraz mieszkalnej z XIV-XIX w. Znaleźć w nich można także bogate zbiory dzieł dawnego malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego, zgromadzone w świątyniach i muzeach. Oglądającym gdańsko-pomorskie dzieła architektury i plastyki rzuca się w oczy ich wyraźna odrębność w kształtach i zdobnictwie wynikająca z wielowiekowych związków ze sztuką zachodnioeuropejską, głównie flamandzką i holenderską. Nowym i wielce znamiennym zjawiskiem są we wsiach i miastach pomorskich izby historyczne, nazywane też izbami pamięci, ukazujące przeszłość danej miejscowości, a najczęściej martyrologię, jaką zgotowali mieszkańcom podczas ostatniej wojny okupanci hitlerowscy. Turysta znajdzie na szlakach pomorskich niezliczoną ilość miejsc walki i męczeń- stwa, upamiętnionych tablicami i innymi monumentami, a między nimi tak przerażające areny masowych zbrodni i ludobójstwa, jak Szpęgawsk na Ko-ciewiu i Piaśnica pod Wejherowem, czy straszliwa ,,Droga śmierci", którą kaci niemieccy w SS-owskich mundurach pędzili w 1945 r. więźniów ze Stutthofu. Miłośnicy kultury i sztuki ludowej zobaczą na Ko-ciewiu, a szczególnie na Kaszubach bogate materiały etnograficzne i folklorystyczne, natkną na relikty dawnego budownictwa wiejskiego, spotkają artystów ludowych, będą mogli zwiedzić muzea regionalne oraz wielki skansen we Wdzydzach Kiszewskich pod Kościerzyną. Wiele poruszonych wyżej tematów omawia niniejsza "Panorama", podając w szkicowych ujęciach informacje o ważniejszych miejscowościach, zabytkach, reliktach historycznych i przyrodniczych oraz niektórych zasłużonych dla regionu ludziach. Ze względu na ograniczoną objętość tej szczupłej publikacji trzeba było pominąć szereg godnych uwagi miejscowości, wiele interesujących ciekawostek regionalnych, osobliwości przyrodniczych, legend, wydarzeń wojennych czy historyjek rodzajowych itp., dla przedstawienia których można by opracować i wydać dalsze tomy "Panoramy" W opublikowanym zestawie haseł znaczną część, bo prawie 50 poświęcono Gdańskowi, odwiecznej stolicy wschodniopomorskiego regionu, będącej we wczesnym średniowieczu naczelnym grodem i siedzibą udzielnych książąt, zaś obecnie nadmorską metropolią państwa polskiego, którego istotną część stanowi Gdynia-dumne dzieło polskiej myśli techniczno-morskiej. Mimo tego uprzywilejowania można mówić jedynie o dotknięciu niektórych zagadnień, o wyrywkowych i szkicowych informacjach poświęconych temu przesławnemu miastu. 5 Pragnący poznać dokładniej problematykę Pomorza Gdańskiego muszą sięgnąć do wskazanej literatury, a przede wszystkim patrzeć szeroko otwartymi oczyma na wspaniałości architektoniczne i plastyczne spotykane na każdym kroku, na ogrom urządzeń techniczno-gospodarczych w portach i stoczniach, a także na rozliczne osobliwości regionalne i wreszcie na niewysłowioną urodę pomorskiego krajobrazu, o którym napisał Stefan Żeromski, iż jest piękny jak sen młodości w noc wiosenną.