Łeba nad morzem oraz inne miejscowości

Pamiętny Marzec 1945 Roku w Kołobrzegu

03 października 2011r.

W latach ostatniej wojny Kołobrzeg był siedzibą dużego garnizonu wojsk lądowych oraz bazą hitlerowskiej Kriegsmarine. W ostatniej jej fazie, kiedy wojska radzieckie i polskie zbliżyły się do granic III Rzeszy, gotowe do zadania decydującego uderzenia, goebellsowska propaganda nawiązała do wydarzeń z okresu wojen napoleońskich i rozdmuchała mit o niepokonalności miasta. Kołobrzeg znowu ogłoszony został twierdzą i w związku z tym miał być broniony do ostatniego żołnierza. Hitlerowskie dowództwo wyznaczyło "Festung Kolberg" szczególną rolę. Była ona mianowicie jednym z centralnych ogniw systemu osłaniającego linie komunikacji morskiej z odciętymi na terenie Kurlandii wojskami niemieckimi. Miała ponadto związać długotrwałymi walkami możliwie jak najwięcej wojsk radzieckich i polskich, a tym samym opóźnić i osłabić ich natarcie na Berlin. Załoga twierdzy liczyła ponad 8 tys. żołnierzy jednostek regularnych w ich liczbie znajdowało się wiele doborowych jednostek SS i szereg oddziałów "vo!lk szturmu". Dysponowała ona ciężką artylerią, czołgami, pociągiem pancernym oraz działami (stojących na redzie) okrętów Kriegsmarine. Kołobrzeg starannie przygotowany został do długo trwałych walk w okrążeniu. Wykorzystując sprzyjając warunki terenowe, miasto opasano trzema pierścieniami umocnień. Podejść do niego broniły rowy przeciwczołgowe, pola minowe, zasieki z drutu kolczastego oraz oko liczne miejscowości, przekształcone w silne punkty opon W samym Kołobrzegu do obrony przystosowano niema każdy budynek, ulice zamknięto barykadami. Jako pierwsze do walk z załogą twierdzy przystąpił, oddziały 3 i 6 Dywizji Piechoty I Armii WP, które ran kiem 7 marca 1945 roku podeszły ku miastu od południa. Wkrótce potem do boju weszły jednostki artyleryjskie I Armii wraz z 4 pułkiem czołgów ciężkich, a w kil ka dni później — również 4 Dywizja Piechoty. W szturmie Kołobrzegu brały też udział jednostki radziecki 6 Dywizja Piechoty pod dowództwem płka Genadiuszc Szejpaka nacierała od południowego zachodu, gdzie znajdowały się szczególnie silnie umocnione i zaciekle bronione bastiony. Tutaj do historii przeszły m. in. walk o tzw. Białe i Czerwone Koszary. Boje o te ostatni przekonywując ukazane zostały w filmie Ewy i Czesława Petelskich "Jarzębina Czerwona". Od południa, prze zabarykadowane Stare Miasto, parła 3 Dywizja Piechoty im. Romualda Traugutta, walcząca pod dowództwen płka Stanisława Zajkowskiegot, która wsławiła się m. in zażartymi walkami o kościół św. Jerzego, gdzie znajdo wała się hitlerowska radiostacja. Od wschodu — wzdłuż wybrzeża morskiego szturmowała 4 Dywizja Piechot: im. Jana Kilińskiego pod dowództwem gen. bryg. Bole sława Kieniewicza. Szturmem Kołobrzegu osobiście kie rował dowódca I Armii WP gen. dyw. Stanisław Po pławskd, za swego zastępcę ds. polityczno-wychowawczych mając ppłka Piotra Jaroszewicza. W rezultacie pierwszej fazy uporczywych zmagai przełamany został zewnętrzny pierścień obrony twier dzy! Walki w dniach od 12 do 17 marca doprowadziły d< sforsowania drugiego pierścienia i zdobycia silnie umoc nionego śródmieścia. Ostatni akt kołobrzeskiej epopei rozegrał się w noc; z dnia 17 na 18 marca. Po przegrupowaniu sił i miażdżą cym przygotowaniu artyleryjskim, w którym uczestniczy ła również brygada radzieckich ciężkich "katiusz" kalita 310 mm, przystąpiono do przełamania trzeciego psierście nia hitlerowskiej obrony. Wojska polskie i radziecki! wdarły się na tereny dworca kolejowego i portu. Koło brzeg był wolny. 18 marca na szerokiej, piaszczystej pla ży zwycięzcy, żołnierze I Armii WP uroczyście ślubował wierność odzyskanemu polskiemu morzu. Symboliczny pierścień w szmaragdowe fale Bałtyku wrzucił w ich imieniu kapral Franciszek Niewidziajło. Obrona Kołobrzegu kosztowała hitlerowców około 5000 zabitych i rannych żołnierzy. Niewiele mniej dostało się do niewoli. Niestety, straty zwycięzców były duże, W trakcie 12 dni walk o miasto poległo 1013 żołnierzy polskich, a 2652 odniosło rany. Bohaterską śmiercią zginęli tutaj m. in.: ppor. Emilia Gierczak, por. Grzegorz Jasiński i por. Edmund Łopuski. Ich nazwiska na zawsze weszły do historii Polski.